Wystawa w Kordegardzie. Utracone / Odzyskane z kolekcji gdańskich

Wystawa w Kordegardzie „Utracone / Odzyskane. Z kolekcji gdańskich”, otwarta 1 lipca 2025 roku, prezentuje odzyskane dzieła sztuki zrabowane podczas II wojny światowej. Ekspozycja w Galerii Narodowego Centrum Kultury w Warszawie, rzuca światło na bogactwo gdańskich zbiorów i trudny proces restytucji. Organizowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przyciąga miłośników sztuki i historii, pragnących poznać losy polskiego dziedzictwa

Cele i znaczenie wystawy w Kordegardzie

Wystawa w Kordegardzie ma na celu nie tylko prezentację odzyskanych dzieł, ale także podkreślenie wagi działań restytucyjnych. Polska, tracąc podczas II wojny światowej ponad pół miliona zabytków ruchomych, poniosła największe straty materialnego dziedzictwa wśród krajów europejskich. Ekspozycja skupia się na obiektach z przedwojennych zbiorów gdańskich, w tym dziełach z kolekcji Jacoba Kabruna, zamożnego kupca i kolekcjonera z przełomu XVIII i XIX wieku. Jego testament z 1808 roku przekazał Gdańskowi bogaty zbiór obrazów, rycin, rysunków i ksiąg, które stały się fundamentem Muzeum Miejskiego, założonego w 1872 roku. Wiele z tych dzieł, zrabowanych w czasie wojny, powróciło do Muzeum Narodowego w Gdańsku dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wystawa w Kordegardzie, będąca dziewiątą odsłoną cyklu „Utracone / Odzyskane”, pokazuje, jak żmudne i złożone są procesy odzyskiwania skradzionych skarbów, często wymagające współpracy międzynarodowej, w tym z organizacjami takimi jak Art Loss Register. Prezentowane obiekty, w większości pochodzące z kolekcji Kabrunów, pozwalają zrozumieć historyczne i artystyczne znaczenie gdańskiego dziedzictwa.

Dzieła na wystawie w Kordegardzie

Na wystawie w Kordegardzie znalazły się dzieła o ogromnej wartości historycznej i artystycznej, odzyskane w ostatnich latach. Większość eksponatów pochodzi z przedwojennych zbiorów gdańskich, w tym z kolekcji Jacoba Kabruna, który zgromadził tysiące rycin, obrazów i rysunków, w tym prace artystów europejskich z XVII i XVIII wieku. Jego syn, August Kabrun, kontynuował dzieło ojca, wzbogacając zbiory o kolejne cenne obiekty. W czasie II wojny światowej wiele z tych dzieł zostało zrabowanych przez III Rzeszę, a niektóre wywieziono do składnic, takich jak Kamieniec Ząbkowicki. Ekspozycja prezentuje wybrane dzieła, które po dekadach wróciły do Polski, w tym obrazy i ryciny ocalone dzięki międzynarodowym działaniom restytucyjnym. Choć dokładne tytuły i autorzy eksponatów nie zostały publicznie szczegółowo opisane, organizatorzy podkreślają ich znaczenie dla gdańskiej i polskiej kultury. Wystawa w Kordegardzie pozwala nie tylko podziwiać te dzieła, ale także zrozumieć skalę strat wojennych i sukcesy w ich odzyskiwaniu.

Historia Kordegardy. Zabytek w sercu Warszawy

Kordegarda stojąca przy Krakowskim Przedmieściu 15/17 w Warszawie, to budowla o bogatej historii, będąca integralną częścią kompleksu Pałacu Prezydenckiego. Nazwa „Kordegarda” pochodzi od francuskiego „corps de garde”, oznaczającego strażnicę, co odzwierciedla jej pierwotną funkcję. Wzniesiona w XVIII wieku jako element fortyfikacji pałacowych, pełniła rolę siedziby straży królewskiej. Zaprojektowana w stylu klasycystycznym, prawdopodobnie przez Jakuba Fontanę, budowla zachwyca prostotą i elegancją, harmonizując z otaczającą architekturą. W XIX wieku Kordegarda przeszła kilka przebudów, w tym adaptację na cele administracyjne, ale zachowała swój historyczny charakter. Podczas II wojny światowej budynek ucierpiał, lecz został odbudowany w duchu oryginalnego projektu. Dziś, jako zabytek, pozostaje ważnym punktem na mapie kulturalnej Warszawy, łącząc przeszłość z teraźniejszością dzięki organizowanym wystawom.

Kordegarda jako przestrzeń sztuki

Kordegarda, zarządzana przez Narodowe Centrum Kultury, od lat pełni funkcję galerii sztuki, prezentując różnorodne wystawy o znaczeniu historycznym i artystycznym. Jej kameralna przestrzeń sprzyja intymnemu odbiorowi dzieł, co czyni ją idealnym miejscem dla ekspozycji takich jak „Utracone / Odzyskane”. Galeria regularnie gości projekty związane z polskim dziedzictwem, w tym cykle poświęcone sztuce współczesnej, historycznej i patriotycznej. W przeszłości w Kordegardzie prezentowano m.in. dzieła Władysława Strzemińskiego, eksponaty związane z Powstaniem Warszawskim, a nawet wystawę karykatury, co świadczy o jej wszechstronności. Wystawy w Kordegardzie przyciągają zarówno mieszkańców Warszawy, jak i turystów, oferując unikalne spojrzenie na polską kulturę. Lokalizacja w centrum miasta, w pobliżu Nowego Światu i Starego Miasta, sprawia, że galeria jest łatwo dostępna dla zwiedzających, a jej historyczny charakter nadaje wystawom dodatkowej głębi.

Wernisaż i organizatorzy wystawy w Kordegardzie

Wernisaż wystawy „Utracone / Odzyskane. Z kolekcji gdańskich” odbył się 1 lipca 2025 roku o godzinie 18:00, z udziałem Hanny Wróblewskiej, minister kultury i dziedzictwa narodowego. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury oraz Muzeum Narodowe w Gdańsku, które jest głównym beneficjentem odzyskanych dzieł. Współpraca tych instytucji podkreśla znaczenie wspólnych działań na rzecz ochrony polskiego dziedzictwa. Ministerstwo od lat prowadzi aktywną politykę restytucyjną, odzyskując ponad 600 obiektów w ciągu ostatnich sześciu lat i prowadząc 125 spraw restytucyjnych w 14 krajach. Wystawa w Kordegardzie jest efektem tych wysiłków, a jej organizacja pokazuje, jak instytucje kultury łączą siły, by przywracać Polakom ich dziedzictwo. Ekspozycja, trwająca do 31 lipca 2025 roku, jest otwarta dla publiczności, oferując szansę na poznanie historii gdańskich zbiorów i trudu ich odzyskiwania.

Znaczenie gdańskich zbiorów w kontekście strat wojennych

Gdańskie zbiory, w tym kolekcja Jacoba Kabruna, mają wyjątkowe miejsce w polskiej kulturze. Kabrun, jako jeden z największych kolekcjonerów swoich czasów, stworzył zbiór, który obejmował dzieła mistrzów europejskich, takich jak Rembrandt czy Dürer. Obiekty zrabowane podczas wojny były rozproszone po świecie, często trafiając do prywatnych kolekcji lub zagranicznych instytucji. Odzyskiwanie ich to proces wymagający współpracy międzynarodowej, badań archiwalnych i negocjacji. Wystawa w Kordegardzie rzuca światło na te wysiłki, pokazując, jak dzieła sztuki stają się symbolem narodowej tożsamości. Prezentowane eksponaty, choć nieliczne, reprezentują tysiące innych wciąż nieodnalezionych obiektów, co przypomina o skali wojennych strat. Gdańsk, jako miasto o bogatej historii, odzyskuje w ten sposób fragment swojej przeszłości, a Kordegarda staje się miejscem, gdzie ta historia ożywa.

Wystawa w Kordegardzie – tekst i zdjęcia: (c) MojaWarszawa.top / GR

Zobacz też: 
> Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
> Ulica Elektoralna w Warszawie