Pruszków – 20 faktów i ciekawostek
Mazowsze

Pruszków – 20 faktów i ciekawostek

sty 22, 2025

Z czego słynie Pruszków ciekawostki i najważniejsze informacje o podwarszawskim Pruszkowie. Historia, zabytki, muzea, parki Pruszkowa, sport w Pruszkowie

Pruszków – informacje

1) Pruszków, to ponad 60-tysięczne miasto w województwie mazowieckim, nad rzeką Utratą. Jest tu siedziba powiatu pruszkowskiego. Pruszków wchodzi w skład aglomeracji warszawskiej. Z Pruszkowa do Warszawy jest kilkanaście kilometrów.

2) Tworki, to obecnie dzielnica Pruszkowa. Wieś istniała już w XVI wieku. W latach 1888-1892 r. wybudowano tu szpital dla psychicznie chorych. Z 57 ha jego powierzchni ok. 23 ha zajmuje park. Są tu budynki szpitalne, kościół (piszemy o nim niżej) i Dworek nad Utratą zbudowany w 1929 r. Początkowo był to tzw. Dom Rozrywki dla pracowników i pensjonariuszy, po wojnie nazwano go Domem Pacjenta.

Tworki pałacyk nad Utratą Pruszków ciekawostki atrakcje zabytki
Tworki, dzielnica Pruszkowa. Dworek Nad Utratą, na terenie szpitala psychiatrycznego

Pruszków ciekawostki z historii

3) W rękopisie z 1414 r. wymieniono wieś de Praskow. Pruskowo w 1580 r. było wsią. Prawa miejskie Pruszków uzyskał w 1916 roku.

4) Stację kolejową otwarto w Pruszkowie w 1845 roku. W 2018 r. zakończono remont budynku dworca, który stoi przy ul. Sienkiewicza.

dworzec kolejowy Sienkiewicza Pruszków ciekawostki atrakcje zabytki
Pruszków. Dworzec kolejowy przy ul. Sienkiewicza

5) Między 12 a 14 października 1914 r. wojska niemieckie i rosyjskie stoczyły bitwę o Pruszków. Zginęło wielu mieszkańców, a zabudowa miasta poważnie ucierpiała.

6) Podczas II wojny światowej Niemcy zamordowali ok. 1500 Żydów czyli niemal całą żydowską ludność Pruszkowa.

Pałacyk Sokoła Pruszków ciekawostki atrakcje zabytki
Pałacyk Sokoła w Pruszkowie, woj. mazowieckie

Zabytki Pruszkowa

7) Neorenesansowy Pałacyk Sokoła (ul. T.Kościuszki 41) zbudował w 1876 roku Ignacy Więckowski, właściciel wytwórni wafli. Po I wojnie światowej, mieściło się tu Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” (stąd nazwa pałacu). We wrześniu 1939 r. był tu szpital dla polskich żołnierzy. Na wieży pałacowej jest zamontowany zegar z 1974 roku. Obecnie mieści się w nim Młodzieżowy Dom Kultury i Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia.

kościół św. Kazimierza w Pruszkowie atrakcje zabytki
Pruszków, ciekawostki: fasada kościoła św. Kazimierza

8) Neoromańsko-gotycki Kościół św. Kazimierza (Pruszków, ul. Kraszewskiego 23) zbudowano w latach 1907-1938.

9) Neogotycki Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny stoi w dzielnicy Żbikowo, przy ul. 3 Maja. Zbudowano go w latach 1906-1914, na fundamentach kościoła z XV wieku.

Żbikowo Kościół Niepokalanego Poczęcia w Pruszkowie zabytki
Kościół Niepokalanego Poczęcia, Pruszków

10) Kościół Przemienienia Pańskiego znajduje się na terenie kompleksu szpitala psychiatrycznego w Tworkach, dzielnicy Pruszkowa, przy ul. Partyzantów. Swój ciekawy kształt architektoniczny zawdzięcza temu, że początkowo była to cerkiew pw św. Aleksego, wzniesiona w pierwszych latach XX wieku. Zbudowano ją dla rosyjskich pracowników placówki. Gdy w 1915 r. Rosjanie opuścili Królestwo Polskie, cerkiew przestała pełnić swe funkcje i stała opuszczona. Po przejęciu w 1928 r. przez Kościół katolicki, od 1930 r. jest świątynią rzymskokatolicką. Wyposażono ją w sprzęty przeniesione z kaplicy katolickiej istniejącej od początku istnienia szpitala, w jego centralnej części. Zachowano do dziś pierwotne freski i posadzkę.

Tworki Kościół Przemienienia Pańskiego w Pruszkowie atrakcje zabytki
Tworki. Kościół Przemienienia Pańskiego, dawna cerkiew

11) Wieża ciśnień (ul. Waryńskiego 760) znajduje się w pobliżu dworca kolejowego w Pruszkowie. Zbudowano ją w latach 40. XX wieku. Ma 28,7 m wysokości i pełniła swe funkcje do 2001 roku. Zbiornik z woda znajdował się 17 metrów pod ziemią.

Wieża Ciśnień Waryńskiego w Pruszkowie atrakcje zabytki
Wieża ciśnień, zdjęcie z terenu dworca kolejowego w Pruszkowie

Muzea Pruszkowa

12) Od 1975 r. istnieje Muzeum Starożytnego Hutnictwa im. Stefana Woydy (1938-2006) – założyciela muzeum. Mieści się na pl. Jana Pawła II 2, w wyremontowanym pałacu Potulickich.

13) Muzeum Dulag 121 utworzono w 2010 r. Dokumentuje historię niemieckiego obozu przejściowego w Pruszkowie i losu mieszkańców Warszawy wypędzonych z miasta podczas i zaraz po powstaniu w 1944 roku. Adres: Pruszków, ul. 3 Maja 8a.

fontanna Mali Muzykanci Park Mickiewicza w Pruszkowie atrakcje
Fontanna Mali Muzykanci. Park Mickiewicza, to w upalne dni miejsce zabaw dla dzieci

Parki Pruszkowa

14) W centrum Pruszkowa zlokalizowany jest Park Kościuszki (Park Sokoła) o powierzchni 4,26 ha. Prowadzi do niego 10 wejść. Jest część zabytkowa parku i współczesna, a park przebudowano na początku XX wieku. W parku stoi (wspomniany już) Pałacyk Sokoła, jest tu fontanna „Mali Muzykanci”, plac zabaw dla dzieci, od niedawna także Pruszkowska Tężnia z wodą solankową z miejscowości uzdrowiskowej Zabłocie-Solanka.

Pruszkowska Tężnia Park Mickiewicza w Pruszkowie atrakcje
Pruszkowska Tężnia. Pruszków, Park Kościuszki

15) W śródmieściu Pruszkowa znajduje się Park Potulickich. Ma powierzchnię 23,25 ha, z czego 8,5 ha zajmują zbiorniki wodne na jego terenie. Park został założony w 1860 r. i znajduje się w rejestrze zabytków. Stworzono go dla hrabiego Antoniego Potulickiego, jako otoczenie klasycystycznego Pałacyku Potulickich, zbudowanego ok. 1860 roku. Przed pałacem w 1979 ustawiono rzeźbę „Narodziny Narcyza”.

Na wyspie znajdującej się na największym stawie, stoi podświetlana w nocy Najświętszej Marii Panny. Od 2010 r. w pobliżu uruchomiono fontannę. W okresie wakacyjnym można tu popływać na wypożyczonych kajakach.

Na obrzeżach parku przepływa rzeka Utrata, a obok niego stoją obiekty stadionu Znicza Pruszków.

woda kajaki Park Potulickich w Pruszkowie atrakcje
Park Potulickich, miejsce wypoczynku mieszkańców Pruszkowa

16) Park Kultury i Wypoczynku Mazowsze, to park miejski w Pruszkowie, o powierzchni 9,8 ha. Nazywany jest Glinkami Hosera, gdyż rodzina Hoserów kupiła te tereny w drugiej połowie XIX wieku. W zbiorniku wodnym który jest w parku, wędkarze łowią ryby.

tor kolarski Arena Pruszków ciekawostki
Jedyny tor kolarski w Polsce: Arena Pruszków

Sport w Pruszkowie

17) Arena Pruszków, to jedyny w Polsce kryty tor kolarski. Ma 250 m długości. Hala może pomieścić 1800 widzów, do tego jest możliwość dostawienia 1500 kolejnych miejsc. Obiekt otwarto w 2009 r. i znajduje się w Pruszkowie przy ul. Andrzeja 1.

W 2019 r. odbyły się tu Mistrzostwa Świata w Kolarstwie Torowym. Odbywały się tu również inne imprezy tego typu orz wydarzenia widowiskowo-sportowe i komercyjne.

Trenuje tu Kadra Narodowa w kolarstwie torowym, ma tu siedzibę Polski Związek Kolarski. W sąsiedztwie są hotele i parkingi.

klub sportowy Znicz Puszków stadion
Trybuny i płyta stadionu Znicza Pruszków. Tu w młodości grał Robert Lewandowski

18) Klub sportowy Znicz Pruszków założono w 1923 roku. Piłkarze Znicza mecze rozgrywają na Stadionie Piłkarskim MZOS Znicz (ul. Bohaterów Warszawy 4). Obiekt otwarto w 2006 r., jest na nim 2 tys. miejsc siedzących. Znicz był pierwszym profesjonalnym klubem piłkarskim, w którym karierę sportową rozpoczynał Robert Lewandowski.

kościół św. Józefa woda oligoceńska w Pruszkowie
Pruszków, Osiedle Staszica. Kościół św. Józefa, z prawej ujęcie wody oligoceńskiej

Pruszków – kolejne ciekawostki

19) Kościół św. Józefa Oblubieńca NMP stoi na Osiedlu Staszica, przy ul. Helenowskiej 2. Został otwarty w 1986 r. Obok kościoła stoi budynek z ujęciem wody oligoceńskiej.

20) Żbików, to najstarsza część Pruszkowa. Wieś istniała już w XVI wieku.

Pruszków ciekawostki i zdjęcia: (c) MojaWarszawa.top